‘Het overgrote deel van de kinderen met diabetes onder de achttien gebruikt een diabeteshulpmiddel. Bij veel kinderdiabetesteams, waaronder ons team, is er nog geen gestructureerde aanpak rondom huidproblematiek als gevolg van het gebruik van diabeteshulpmiddelen. Dit was voor mij de aanleiding om hierover mijn afstudeeronderzoek voor diabetesverpleegkundige te doen’, zegt kinderdiabetesverpleegkundige Danielle van Herwijnen.
Om de post-hbo opleiding chronisch zieken met differentiatie Diabetesverpleegkundige af te ronden, dien je als student tegenwoordig een kwaliteitsverbeterplan in voor de beroepspraktijk. Hiervoor doe je praktijken literatuuronderzoek. Daniëlle van Herwijnen is bezig met het afronden van de opleiding tot diabetesverpleegkundige en hoopt in september 2024 haar diploma in ontvangst te nemen. Haar verbeterplan gaat over huidproblematiek met diabeteshulpmiddelen bij kinderen en jongeren.
Biografie
Danielle van Herwijnen
- 2005 – 2009: Opleiding tot verpleegkundige niveau 4
- 2014: Post HBO Babyconsulent, BCN
- 2019 – 2021: Opleiding Triagist huisartsenpost
- 2023 – 2024: Opleiding (kinder)diabetesverpleegkundige, Amphia, locaties Breda, Etten-Leur en Oosterhout
- Danielle is getrouwd met Mike. Samen hebben ze vijf dochters
Ik werk sinds 2023 als kinderdiabetesverpleegkundige in het Amphia ziekenhuis met locaties in Breda, Etten-Leur en Oosterhout, maar ik werk al sinds mijn vijftiende in de zorg. Vele jaren heb ik met veel plezier in de thuiszorg gewerkt, waarbij ik in 2011 ben overgestapt naar de kinderthuiszorg. In 2017 ben ik twee jaar thuis geweest voor mijn kinderen. Nadat ik me opnieuw had geregistreerd als BIG-verpleegkundige ben ik in het vak van triagist gerold. Mijn wens om me te specialiseren en toch weer met kinderen te werken, kon ik verwezenlijken in 2023 toen ik aangenomen werd als kinderdiabetesverpleegkundige in opleiding. Het vak is enorm veelzijdig waarbij je, naast al het technische, ook veel bezig bent met het psychisch-sociale aspect.
‘Uit onderzoek kwam naar voren dat de kennis bij de diabeteszorgverleners aanwezig is, maar dat een homogene en gestructureerde aanpak gemist wordt’
Huidproblematiek
Tijdens het ISPAD-congres van 2023 werden de eerste resultaten gedeeld van de SKIN-PEDIC-studie, met als doel zicht te krijgen op huidproblemen bij kinderen als gevolg van diabetes devices. Wereldwijd is er een toename in het gebruik van diabeteshulpmiddelen, zoals glucosesensoren en insulinepompen. Dit heeft voordelen voor zowel de glucoseregulatie als de kwaliteit van leven van de gebruiker. De hulpmiddelen hebben helaas ook een nadeel, namelijk het verhoogde risico op huidproblemen. Hierbij valt te denken aan huidletsel, eczeem, infectie en bijvoorbeeld lipodystrofie. Uit onderzoek blijkt dat sinds de opkomst van diabeteshulpmiddelen, zoals sensoren en infuussystemen, er een flinke toename is in met name contacteczeem (Burgmann et al. 2020). Ook blijkt uit onderzoek dat diabetesprofessionals deze problemen herkennen, dat er meer behoefte is aan structuur en dat verder onderzoek binnen dit thema gewenst is (Passanisi et al. 2023). Huidproblematiek is een onderbelicht onderwerp terwijl de ervaring leert dat het in de praktijk met regelmaat voorkomt en een groot effect kan hebben op het sociaal en emotioneel welzijn (Passanisi et al. 2023). Uit onderzoek, waar 39 landen aan meededen, komt naar voren dat de prevalentie van dermatogische complicaties onder kinderen en adolescenten 35 tot 56 procent bedraagt.
‘Uit de literatuur blijkt dat preventie zwaar onderbelicht is. Terwijl juist daar veel winst te behalen is’
Oorzaken
Bij kwaliteitszorg is het belangrijk om de oorzaken vanuit verschillende invalshoeken te onderzoeken. Hierbij maak je gebruik van een uitgebreide literatuurstudie en twee praktijkonderzoeken. Eén van de praktijkonderzoeken vond plaats tijdens de kinderexpertmeeting in het Maasstad Ziekenhuis. Er wordt duidelijk een aanpak gemist in de zin van een landelijk protocol of richtlijn. Daarbij valt vooral in de literatuur op dat preventie zwaar onderbelicht is. Terwijl juist daar veel winst te behalen is. Ook wat betreft het diagnosticeren is er nog veel onduidelijk. Onjuiste diagnoses vallen daarbij op en doorverwijzing naar een dermatoloog wordt zelden gedaan. Zeker met het oog op allergische contactdermatitis is dit juist belangrijk. Uit beide onderzoeken komt de sterke wens naar voren dat fabrikanten meer openheid gaan geven over de materialen die gebruikt worden in hun diabeteshulpmiddelen.
Onderdeel van de opleiding
Uit literatuuronderzoek kwam naar voren dat kennis en praktische vaardigheden rondom huidproblematiek deel zou moeten uitmaken van de opleiding tot diabetesprofessional (Passanisi et al. 2023). Uit de praktijkonderzoeken bleek dat er meer behoefte is aan bekendheid over dit onderwerp en de mogelijkheid tot scholing.
Uit de praktijkonderzoeken bleek dat er meer behoefte is aan bekendheid over dit onderwerp
Protocol en folder
De wens vanuit ons kinderdiabetesteam was een protocol, een folder en een aanvulling in onze educatiemap. Daarbij heb ik gebruikgemaakt van het Skin Care Program (Korsgaard Berg et al. 2023). Dit kan zowel preventief als curatief ingezet worden. In het protocol is uiteindelijk ruim aandacht gegeven aan preventie, diagnose, behandeling en rapporteren. De verwachting is dat er dit jaar een landelijke richtlijn gaat komen.
Skin care program
Uit deze studie kwam naar voren dat er meer aandacht mag zijn voor het herkennen van kinderen of adolescenten met een verhoogd risico op huidproblemen. Zo hebben kinderen van nature al een gevoeligere huid, kinderen met een voorgeschiedenis hebben meer kans op herhaling en kinderen met atopische dermatitis hebben maar liefst dertig keer meer kans op het ontwikkelen van huidproblemen door gebruik van diabeteshulpmiddelen.
– Voor iedereen is huidverzorging belangrijk, maar als je gebruikmaakt van een glucosesensor of een insulinepomp, is extra aandacht gewenst. Heb je daarnaast al een gevoelige huid of ben je bekend met allergieën, dan is het extra van belang om huidproblemen te voorkomen.
– Je kunt het beste je huid verzorgen door niet elke dag te douchen. Douche ook niet te lang of te heet en gebruik alleen parfumvrije verzorgingsproducten. Zo voorkom je een droge huid!
– Smeer je huid dagelijks in. Het liefst met een crème met ceramide en/of lipiden, omdat deze ervoor zorgen dat je huid vocht vasthoudt. Anders zijn Vaseline-Lanette of Vaseline-Cetomacrogol zijn goede opties.
– De pleisters voor sensoren en infuussetjes hebben een enorme kleefklacht. Om wondjes en irritaties te voorkomen, is het belangrijk om de pleisters (in een lage hoek) voorzichtig te verwijderen.
– Plaats de nieuwe sensor of het infuussetje steeds op een andere (intacte) plaats zodat de aangedane huid kan genezen.
– Gebruik geen alcohol om te ontsmetten. Gewoon schoonmaken met water is voldoende.
– Je kunt de huid eventueel ontzien door een barrièrelaag te gebruiken onder je sensor zoals bijvoorbeeld een spray of een onderpleister, ook wel underpatch genoemd.
– Check de huid regelmatig op huidproblemen, zodat er op tijd ingegrepen kan worden.
