Matthijs Hesselink is hoogleraar lichamelijke activiteit en metabole gezondheid en geeft in dit flitscollege antwoord op de vraag: wat is beter voor mensen met diabetes: elke dag een half uur sporten of twee keer per week 2,5 uur?
Het korte antwoord is iedere dag een half uur. Ook al is de totale tijd die je dan aan het sporten bent (drieënhalf uur) korter dan wanneer je zou kiezen voor twee keer tweeënhalf uur. Waarom is dat zo? Het belangrijkste effect van lichamelijke inspanning voor mensen met diabetes is dat inspanning de suikeropname vanuit het bloed in de weefsels waaronder de spier, verhoogt waardoor de suikerspiegels in het bloed laag blijven. Suikeropname in de spier vindt plaats door transport van suiker over de celwand met behulp van transporteiwitten die zich tijdens rust en in afwezigheid van insuline in de cel, maar niet in de celwand, bevinden.
Tijdens inspanning en onder invloed van insuline verplaatsen die eiwitten zich van de cel naar de celwand en kunnen zo de suikeropname verhogen. Een deel van die eiwitten blijft gedurende zo’n 24 uur in de celwand zitten en leiden zo tot een verbeterde suikeropname tijdens de inspanning, maar ook tussen de opeenvolgende inspanningen door. Dit fenomeen vindt plaats na iedere vorm van inspanning, dus ook een eenmalige wandeling. Bij relatief kort opeenvolgende inspanningen die binnen 24-48 uur plaatsvinden, ijlt het effect van de vorige inspanning nog na, waardoor de verhoging van de suikeropname langer doorzet. Vandaar dat een dagelijkse inspanning beter is voor je glucosehuishouding dan bijvoorbeeld twee keer per week.
Wanneer je deze dagelijkse inspanning langer doorzet, dus niet een week maar bijvoorbeeld drie maanden of chronisch, dan krijg je meer van de suikertransporteiwitten. Deze verplaatsen dan niet alleen meer eiwitten naar de celwandan door beweging maar ook onder invloed van insuline na een maaltijd.
Uiteindelijk krijg je dan door de training een tweeledig positief effect: betere suikeropname door de inspanning op zich en betere suikeropname via insuline. Voor andere gunstige effecten van inspanning, zoals verbeterde hart- en vaatfunctie, is het ook voordelig om dagelijks actief te zijn. Maar hierbij zijn de effecten wel sterker bij inspanning van een wat langere duur dan dertig minuten.
