Persoonsgerichte diabeteszorg en preventie; haal het beste uit elk zorgmoment. Dat was het thema van de Nationale Diabetes Dag 2024, die op vrijdag 8 november plaatsvond op initiatief van de Nederlandse Diabetes Federatie en met Bas van de Goor als dagvoorzitter. In dit artikel een impressie van de dag met daarin enkele van de meer dan twintig presentaties over uiteenlopende thema’s.

In de openingssessie gingen Vera Booij en Annelieke Pasma (Erasmus MC) met de aanwezigen in gesprek over lage gezondheidsvaardigheden en laaggeletterdheid bij mensen met diabetes en het belang van zorg op maat. Eén op de drie Nederlanders ouder dan zestien jaar heeft lage gezondheidsvaardigheden. Dat houdt in dat zij moeite hebben met het vinden, begrijpen, beoordelen en toepassen van gezondheidsinformatie. Vera: ‘Willen we ook voor deze groep mensen zorg op maat bieden en ‘samen beslissen’, dan vraagt dat meer, of een andere aanpak, van zorgverleners. Maar, hoe herkennen we patiënten met lage gezondheidsvaardigheden en wat is het verschil met laaggeletterdheid?’ Aan de hand van casussen konden de aanwezigen ontdekken hoe patiënten met lage gezondheidsvaardigheden de zorg ervaren.

In de TOP-sessie ‘Prediabetes en leefstijlgeneeskunde’ vertelde Diena Halbertsma, directeur van het Diabetes Fonds over het belang van screenen op (pre)diabetes: ‘Op dit moment zijn er al 1,4 miljoen mensen met prediabetes in Nederland. Wekelijks krijgen 1000 mensen de diagnose diabetes type 2. We kunnen diabetes type 2 voorkomen via drie paden: gezondere leefomgeving, leefstijl als eerste stap in de behandeling, bewustwording van de ernst van de aandoening en vroege opsporing. Voor dat laatste is de bewustwordingscampagne over diabetes type 2 gelanceerd, waarin opgeroepen wordt om de Diabetes Risicotest te doen. Al meer dan 350.000 mensen deden de test en meer dan 90.000 mensen bleken een verhoogd risico te hebben. Daarom is het advies aan elke zorgverlener om te screenen op diabetes.’ Een van de mensen in de zaal vroeg zich af waarom er geen landelijke screening is. ‘Screenen op diabetes is heel eenvoudig en kan zoveel ziektelast en gezondheidskosten besparen!’ De zaal was het daar volledig mee eens.

‘Wel is het belangrijk mensen te leren hoe ze ‘datastress’ kunnen voorkomen’ 

Sasja Huisman, klinisch psycholoog

Ook konden deelnemers een sessie volgen over diabetestechnologie. Technologie speelt een belangrijke rol in de diabeteszorg, maar wat is de winst daarvan? En zijn er ook kanttekeningen? Sasja Huisman, klinisch psycholoog en senior onderzoeker in het LUMC vertelde dat dankzij sensortechnologie de hypoangst minder wordt, patiënten beter slapen en de kwaliteit van leven verbetert. ‘Voor gedragsverandering, moet een mens progressie kunnen zien. Sensortechnologie verduidelijkt de link tussen gedrag en glucose en geeft inzicht in het effect van insuline, voeding, beweging, stress en slaap. Dit helpt om van algemene adviezen te komen tot persoonlijke en zeer specifieke inzichten. Technologie helpt dus bij het zelfmanagement. Wel is het belangrijk mensen te leren hoe ze ‘datastress’ kunnen voorkomen.’ 

Een andere vorm van stress is ‘diabetes distress’: zorgen en frustraties die gerelateerd zijn aan het leven met diabetes. Denk aan angst voor het ontwikkelen van complicaties of het gevoel dat de diabetes dagelijks veel energie kost. Diabetes distress komt voor bij 20-40% van de mensen met diabetes type 1 en bij 36% van de mensen met type 2 en kan ernstige gevolgen hebben, vertelde internist-endocrinoloog Behiye Özcan (Erasmus MC) tijdens een van de sessies. Zo hebben mensen met verhoogde stress door diabetes negen extra zorgcontacten, is er een significant verband tussen hoge distress en diabetische polyneuropathie, en hebben zij een 1,5 keer hoger risico op overlijden. ‘Het herkennen en begrijpen van stress door diabetes is essentieel om goede zorg te bieden en de algehele gezondheid van de patiënt te verbeteren.’

In de multidisciplinaire sessie ‘Een integrale aanpak van obesitas en diabetes’ belichtten kaderhuisarts diabetes Marc Huls en Liesbeth van Rossum (internist-endocrinoloog en hoogleraar op het gebied van obesitas en stressonderzoek in het Erasmus MC) en diëtist Jolande van Teeffelen de integratie van de diabeteszorg en de obesitaszorg en gingen zij in op de nieuwe ontwikkelingen en richtlijnen. Aan de hand van een aantal casussen legden zij de impact van de combinatie diabetes en obesitas uit en hoe belangrijk de samenwerking tussen de verschillende disciplines is. Er was aandacht voor de gespecialiseerde GLI (diëtist, fysiotherapeut, psycholoog) die ter beoordeling ligt voor vergoeding vanuit het basispakket en voor gewichtsverlagende medicatie.