Welke adviezen geef je patiënten met diabetes die gaan vliegen door tijdzones?

04 juli 2022

Wanneer mensen met diabetes verre reizen maken met een groot tijdsverschil is het belangrijk samen met de patiënt het vliegschema te bespreken en een advies op maat te geven. Naast het tijdsverschil kunnen deze reizen het dag- en nachtritme van de patiënt verstoren en ontregeling veroorzaken.

Enkele adviezen vooraf

  • Laat de patiënt bij vertrek alvast het horloge en eventueel de tijd op de diabeteshulpmiddelen alvast op de tijd van het land van bestemming zetten.
  • Bedient de patiënt de pomp en/of CGM via een app op de telefoon, dan kan de telefoon bij vertrek ook alvast op de tijd van de vakantiebestemming worden gezet.
  • Vraag of de patiënt de glucosewaarden tijdens de reis extra goed in de gaten houdt.
  • Adviseer voldoende Dextro en andere koolhydraten mee te nemen. De hoeveelheid koolhydraten van de maaltijden in het vliegtuig kan afwijken van wat de patiënt gewend is.
  • Adviseer de patiënt om de diabetesmaterialen, medicatie en glucagon altijd in de handbagage mee te nemen en niet in de koffer te vervoeren. In de bagageruimte van het vliegtuig kan de insuline bevriezen en de werking verliezen. Verdeel bij voorkeur en indien mogelijk de medicatie en insuline over twee handbagagetassen.
  • Adviseer de mensen om de insulinepomp en glucosesensoren handmatig te laten controleren bij het inchecken. Dit geldt voor de hulpmiddelen die mensen op de dag van de reis op hun lichaam dragen en voor de pompen en sensoren die ze meenemen in hun handbagage. Soms wordt bij de securitychecks op de vlieghavens röntgenstraling gebruikt en dit kan insulinepompen en glucosesensoren ontregelen of beschadigen.

Vliegen naar het westen, langere dagen

Indien de patiënt naar het westen reist, bijvoorbeeld de Verenigde Staten, duurt de dag langer dan 24 uur. Er is dan meer insuline nodig.

Advies bij een 4x daags insulineschema

  • Laat de patiënt extra kortwerkende insuline spuiten bij de eventuele extra maaltijd(en). Het aantal eenheden kan berekend worden op basis van de glucosewaarde en het aantal koolhydraten in de maaltijd.
  • Tijdens de vakantie kan de langwerkende insuline op hetzelfde tijdstip worden genomen als thuis, uiteraard afgestemd op de lokale tijd van de vakantiebestemming.

Advies bij 2x daags insulineschema

  • Attendeer de patiënt erop het spuitschema van thuis aan te houden, uiteraard afgestemd op de tijd van de vakantiebestemming.
  • De insuline moet altijd toegediend worden in combinatie met een maaltijd.
  • De periode tussen het toedienen van insuline wordt dus langer.
  • Eventueel kan de patiënt voor de extra maaltijd een keer kortwerkende insuline spuiten, afgestemd op de koolhydraatinname van de extra maaltijd. Bespreek dit vooraf met de patiënt.

Advies bij pomptherapie

  • Laat de patiënt de tijd in de pomp aanpassen naar lokale tijd van de vakantiebestemming bij vertrek uit Nederland. Bij de terugkeer weer terugzetten naar de Nederlandse tijd.
  • Bolussen bij de maaltijden kan zoals gewoonlijk op basis van koolhydraatinname en glucosewaarde.

Vliegen naar het oosten, kortere dagen

Als de patiënt naar het oosten reist, bijvoorbeeld China, is de dag korter dan 24 uur en kan de patiënt minder insuline nodig hebben.

Advies bij een 4x daags insulineschema

  • Adviseer de kortwerkende insuline aan te passen op basis van koolhydraatinname, bloedglucosewaarde en aantal maaltijden.
  • Indien nodig kan de langwerkende insuline aangepast worden (iets minder spuiten). Dit is afhankelijk van de glucosewaarde, het tijdstip van toediening en de soort langwerkende insuline.

Advies bij 2x daags insulineschema

  • Adviseer de patiënt om de tijden van het spuiten op de reisdag twee à drie uur naar elkaar toe te schuiven.
  • Indien nodig kan, op basis van de glucosewaarde, de dosis met 2 à 4 eenheden verlaagd worden omdat de periodes tussen het spuiten korter worden.
  • Benadruk dat het spuiten van insuline altijd gekoppeld moet zijn aan een maaltijd.

Advies bij CSII

  • Laat de patiënt de tijd in de pomp aanpassen naar lokale tijd van de vakantiebestemming bij vertrek uit Nederland. Bij de terugkeer weer terugzetten naar de Nederlandse tijd.
  • Bolussen bij de maaltijden kan zoals gewoonlijk op basis van de koolhydraatinname en glucosewaarde.  

Bovenstaande adviezen gelden ook voor de terugreis maar dan omgekeerd.

Maatwerk

Het geven van advies is en blijft maatwerk. Stem het advies af op de individuele patiënt. Doe dit op basis van hoeveelheid insuline die de patiënt normaal spuit, hoe de patiënt zich voelt tijdens het reizen en de bloedglucosewaarden.

Bronnen: DVN, Diabetesfonds, folder Novo Nordisk over diabetes en reizen.

Ogenschijnlijke simpele hulpmiddelen die het leven van mensen met diabetes makkelijker maken 

20 mrt 2024

Schakel een tolk in als dat nodig is. Lees hier hoe je dat kunt doen

29 feb 2024

Witte geurende rijst inwisselen voor zilvervliesrijst; dat was even slikken

29 feb 2024

Inloggen