Insulinepomptherapie bij de ouder wordende patiënt; wat is wijsheid?

01 maart 2021

Maart 2022 | Door Arianne van Bon, internist Rijnstate Arnhem en redactielid DiabetesPro

Bij de ouder wordende diabetespatiënt kan het wenselijk zijn om te stoppen met insulinepomptherapie. Deze twee casussen laten zien dat dit vaak een ingewikkelde beslissing is. Wat zou jij doen?

De heer F. (71) kreeg op dertigjarige leeftijd diabetes type 1 (DM1). In 2004 stapte hij van pentherapie over op pomptherapie vanwege wisselende glucosewaarden en hypoglykemieën. Zijn HbA1c bleef echter suboptimaal met HbA1c-waarden rond de 65 tot 70 mmol/mol, deels door hypoangst. F. heeft dan al langere tijd microvasculaire complicaties: retino-, neuro- en nefropathie. In 2008, vier jaar na start pomptherapie, krijgt hij een CVA.

In 2017 valt tijdens de voorbereidingen van een coloscopie op dat F. zelf de basaalstanden van de pomp niet kan aanpassen. Bij navraag blijkt zijn echtgenote dit al geruime tijd te doen. Na dit voorval wordt hij op verzoek van zijn echtgenote doorverwezen naar de geriater voor geheugenanalyse. Uit de analyse blijken milde cognitieve stoornissen, meest waarschijnlijk van vasculaire origine.

Het gebruik van de insulinepomp gaat goed volgens het echtpaar. Echter, hij maakt geen gebruik van de pompmogelijkheden zoals tijdelijk aanpassen van de basaalstand of een verlengde bolus. Zijn vrouw stelt de basaalstanden in. F. vergeet niet te bolussen voor de maaltijden. Bij lage glucosewaarden zet hij de pomp uit, soms voor de hele nacht.
Tijdens een gesprek met het echtpaar wordt duidelijk dat staken van pomptherapie geen optie is. Om het gebruik te optimaliseren, wordt er een pompinstructieafspraak georganiseerd. Daarna verbeteren de handelingen, maar worden de technische mogelijkheden nog steeds minimaal benut. In 2019 blijkt het geheugen verder achteruit te gaan. Het echtpaar wil echter niet stoppen met pomptherapie.
In juni 2021 wordt patiënt opgenomen met een diabetische ketoacidose meest waarschijnlijk door pompfalen. Echtgenote vertelt dat patiënt al enige periode moeite heeft met reguleren van de diabetes rondom maaltijden. Ook corrigeert hij niet meer bij hogere waarden. Echtgenote werkt overdag en kan pas in de avonden voor haar man zorgen. Zij wil graag een andere insulinetherapie.

Gezamenlijk wordt besloten meermaal daags insuline te gaan spuiten. Eind 2021 blijkt dat F. de middagmaaltijdinsuline vaak vergeet. We overwegen nu een tweemaal daags schema zodat echtgenote thuis is als de insuline wordt gespoten.

De volgende casus betreft een K. (69). Hij heeft vanaf zijn 23ste DM1. Hij is slecht gereguleerd, mede door hypoangst en heeft als gevolg hiervan veel micro en macrovasculaire complicaties. Hij gebruikt al jaren een insulinepomp. Tijdens policontroles lijken zijn pomphandelingen juist te zijn. Geen directe aanleiding om de pomptherapie te staken.
Sinds 2020 wordt K. regelmatig opgenomen in verband met een infectie waardoor telkens een diabetische ketoacidose en een delier worden uitgelokt. De diabetesbehandeling in het ziekenhuis geeft veel wederzijdse irritaties. K. weigert regelmatig Intraveneuze insulinepomptherapie in de acute situatie en volgt de insulinedosis adviezen met betrekking tot correcties niet op. Tijdens en na elke opname wordt met de patiënt en echtgenote besproken dat insulinepomptherapie niet meer geschikt lijkt en meer risico geeft op ketoacidose. Patiënt volhardt in zijn wens voor pomptherapie. Omdat de pompgarantie niet is verlopen, kan deze niet worden gestopt.
Ruim een jaar later overlijdt patiënt in het ziekenhuis als gevolg van een gecompliceerde geïnfecteerde diabetische voet. Tijdens deze opname ontstond een ketoacidose, doordat zijn eigen insulinepomp faalde en patiënt niet te instrueren was hoe dit aan te pakken. Na zijn overlijden werd het behandelteam bedankt door de familie voor het honoreren van gebruik van de insulinepomp.

Weinig grip op diabetes door PDD-NOS en autisme

31 aug 2023

Wanneer pas je de diabeteszorg aan bij cognitieve stoornissen?

25 mei 2023

Soms is het heroverwegen van een diagnose zinvol

16 feb 2023

Inloggen